ศีลาจารวัตร มาจากคำว่า ศีล อาจาระ และ วัตร รวมกัน
ศีล หมายถึง ข้อปฏิบัติตามหลักสิกขาบท คือ งดเว้นจากการทำผิด อาจาระ หมายถึงมารยาทที่ควรประพฤติเพื่อความสวยงาน วัตร หมายถึง ธรรมเนียมปฏิบัติต่างๆ เช่นการกราบไหว้ การนุ่งห่ม เป็นต้น
ศีลาจารวัตร ในคำวัดนิยมใช้ยกย่องหรือสรรเสริญภิกษุผู้มีคุณสมบัติเช่นนั้นพร้อมมูลว่าเป็นผู้มีศีลาจารวัตรงดเงาม หรือเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยศีลาจารวัตร กล่าวคือ เป็นผู้มีศีลทีบริสุทธิ์ เคร่งครัดในพระวินัย มีกิริยามารยาทเรียบร้อยงดงาม และปฏิบัติธรรมเนียมสงฆ์เคร่งครัด เป็นต้น
ศีลาจารวัตร เป็นหลักประกันความเป็นปูชนียบุคคลของภิกษุที่สำคัญที่สุด
