ภาษาธรรม

 

วิมุตติ (๑)

 

.....วิมุตติ แปลว่า ความพ้นอย่างวิเศษความหลุดพ้น คือ การที่จิตหลุดพ้นจากกิเลสและอาสวะ คือ ราคะ โทสะ โมหะ ได้โดยสิ้นเชิง

 

วิมุตติ ใช้ว่า วิโมกข์ ก็มี

วิมุตติ มี ๒ อย่าง คือ

 

๑. เจโตวิมุตติ ความหลุดพ้นด้วยอำนาจแห่งใจ คือ วิมุตติของพระอรหันต์ผู้บำเพ็ญวิปัสสนาอันมีสมถกรรมฐานเป็นพื้นฐานมาก่อน

๒. ปัญญาวิมุตติ ความหลุดพ้นด้วยอำนาจแห่งปัญญา คือ วิมุตติของพระอรหันต์ผู้บำเพ็ญวิปัสสนาล้วน โดยพิจารณาสภาวธรรมจนรู้แจ้งเห็นจริงสภาวะเหล่านั้นตามความเป็นจริงแล้วละกิเลสทั้งปวงได้