.....สัมปชัญญะ คือ ความรู้สึกตัวตลอดว่ากำลังทำ กำลังพูด หรือกำลังคิดอะไรอยู่ ความตื่นตัวในขณะทำงาน หรือยืน เดิน นั่ง นอน เป็นต้น ไม่หลงๆ ลืมๆ หรือเลอะเลือนฟั่นเฟือนในขณะนั้น พร้อมทั้งรู้ว่าสิ่งที่ทำ พูด คิดนั้นดีไม่ดี ถูกไม่ถูกอย่างไร เช่น ในขณะทำความผิดอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่ การเกิดความรู้สึกขึ้นว่าทำอย่างนี้ไม่ถูกไม่เหมาะสมแล้วเลิกทำอย่างนั้นได้ ความรู้สึกตัวเช่นนี้เรียกว่า สัมปชัญญะ