ฝึกม้า-ฝึกคน
พระพุทธองค์ตรัสตอบนายเกสี สารถีฝึกม้า ถึงวิธีการฝึก
คนของพระองค์ ว่ามีวิธีคล้ายกับการฝึกม้าของเขา ดังนี้
๑. ฝึกด้วยวิธีละม่อม (โดยเเสดงเรื่องสุจริต, วิบากเเห่งสุจริต, เรื่องเทวดา หรือมนุษย์ เพื่อให้เกิดปีติ เบิกบานในความดี)
๒. ฝึกด้วยวิธีรุนเเรง (โดยเเสดงเรื่องทุจริต, วิบากเเห่งทุจริต, เรื่องนรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน หรือเปรต ให้เกิดความเกรงกลัวต่อการทำชั่ว)
๓. ทั้งละม่อมทั้งรุนเเรง (ใช้ ๒ วิธีควบคู่กัน)
๔. ด้วยการฆ่าเสีย (หากว่าเป็นคนที่ฝึกไม่ได้ พระองค์จะไม่ว่ากล่าวสั่งสอน ซึ่งถือว่าเป็นการฆ่า ในวินัยของพระอริยเจ้า)
เกสีสูตร มก. เล่ม๓๕ หน้า ๒๘๙
