นิทานจีน สอนลูกรัก
ตอน มีทฎต้องมีบทลงโทษ
หยางจื่อเป็นนายทหารหนุ่มคนเก่งแห่งแคว้นฉิน วันหนึ่งเจ้าแห่งแคว้นฉินได้นำลูกหลานของเชื้อพระวงศ์ในราชสำนักมาฝากให้ฝึกทหาร
หยางจื่อ แม้คนเหล่านี้จะเป็นลูกๆ หลานๆ ของพี่น้องข้าแต่เมื่อเขาอยากฝึกทหารเพื่อจะเป็นทหาร ข้าก็จะให้เขาอยู่ใต้อำนาจบังคับบัญชาการของเจ้า
หลังจากวันนั้นหยางจื่อก็ทำการฝึกบรรดาเด็กหนุ่ม ที่เป็นลูกหลานเชื้อพระวงศ์ทั้งหลาย คราหนึ่งหยางจื่อออกคำสั่งว่า ขวาหัน แต่บรรดาเด็กหนุ่มทั้งหลายนั้นไม่ทำตามได้แต่ยืนหัวเราะและเล่นกันอย่างสนุกสนานหยางจื่อจึงเอ่ยขึ้นว่า
"เอาละครั้งนี้พวกเจ้าไม่ผิดเพราะอาจจะฟังคำสั่งไม่ชัดเจนนัก ข้าเป็นครูฝึกสอน เป็นความผิดของข้าเองที่ทำให้เจ้าไม่เข้าใจ"
ว่าแล้วหยางจื่อก็อธิบายกฎเกณฑ์และระเบียบควรฝึกใหม่อีกครั้งหนึ่ง จากนั้นจึงออกคำสั่งอีกครั้งว่า
"ขวาหัน"
มีคนบางส่วนเท่านั้นที่หันไปทางขวาอย่างพร้อมเพรียงกันตามคำสั่ง แต่มีเด็กหนุ่มอยู่ 2 คนที่ยืนหัวเราะกันอยู่ไม่ยอมหันไปทางขวา หยางจื่อเห็นดังนั้นจึงกล่าวขึ้นว่า
"ครั้งนี้เป็นความผิดของเจ้าแล้ว เมื่อทหารทำผิดกฎเกณฑ์วินัยก็ต้องไปรับโทษอย่างโดยดี"
ว่าแล้วหยางจื่อก็สั่งให้รองผู้บังคับกองนำทหารหนุ่ม 2 คนนั้นไปขังไว้ เมื่อครั้นพระเจ้าแห่งแคว้นฉินทราบเรื่องก็เรียกหยางจื่อไปพบแล้วขอให้ปล่อยตัวหลานของตนเสีย เพราะเด็กหนุ่มทั้งสองเป็นลูกเชื้อพระวงศ์มีความเป็นอยู่อย่างสุขสบาย ไม่เคยต้องลำบาก หากไปถูกขังเป็นเวลานานเช่นนั้นเกรงว่าจะทนความลำบากไม่ได้
หยางจื่อจึงกล่าวกับกษัตริย์ฉินว่า
"ในกองทัพมีกฎ ทหารต้องอยู่ในระเบียบวินัย ข้าเป็นผู้บังคับกองมีหน้าที่ฝึกทหารก็ต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบของกองทัพเช่นกันถ้าไม่ให้ข้าลงโทษทหารข้าก็คงเป็นครูฝึกไม่ได้"
กษัตริย์ฉินจึงต้องยอมให้หยางจื่อลงโทษทหารหนุ่มทั้งสองจนครบกำหนด 7 วัน นับจากวันนั้นทหารใหม่ทั้งหมดก็ตั้งใจฝึกทหารกันอย่างแข็งขัน และยังมีบรรดาลูกเจ้าขุนมูลนายอีกเป็นจำนวนมากสมัครเข้ามาเป็นทหารในกองทัพ ก็ล้วนตั้งใจฝึกอย่างเคร่งครัดจนกระทั่งได้กองกำลังทหารที่หาญกล้าและแข็งแกร่ง กษัตริย์ฉินจึงแต่งตั้งให้หยางจื่อเป็นแม่ทัพใหญ่ตั้งแต่นั้น
