พรหมวิหารธรรมนำความสำเร็จ
ทุกๆองค์กรต่างให้ความสำคัญกับการพัฒนาบุคลากรด้วยหลักสูตรการอบรมรูปแบบต่างๆ มากมาย เพื่อนำพาองค์กรสู่ความสำเร็จ แต่เชื่อหรือไม่ว่า หลักสูตรธรรมะแต่ละหลักสูตรของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น ล้วนแล้วแต่สามารถนำพาให้ทุกองค์กร ทุกชีวิตประสบความสำเร็จได้ทั้งนั้น แม้แต่หลักสูตรธรรมะที่เน้นในเรื่องความบริสุทธิ์ของจิตใจ ดังเช่นพรหมวิหารธรรม
พรหมวิหารธรรมคือ ธรรมะของผู้มีใจประเสริฐ บริสุทธิ์ประกอบด้วย
พรหมวิหารธรรมทั้ง 4 ประการนี้สามารถอำนวยความสุขและความสำเร็จมาสู่ชีวิตได้
โลกนี้ไม่มีใครเป็นศัตรูถาวรของใคร เราอย่าได้คิดผูกอาฆาตเป็นคู่แค้นของใคร ใครล่วงเกินเราไว้ก็อโหสิให้เขาเถิด เพราะทุกๆคนต่างก็มีทั้งข้อดีและข้อเสีย และบางเรื่องถ้าลองทบทวนให้ดีจะพบว่า การที่เรารู้สึกว่าเขาทำอะไรไม่ถูกไม่ควรนั้นเป็นเพราะเราไม่ชอบเขาต่างหาก วิธีที่ดีคือต้องปรับใจของเรา มองหาข้อดีในตัวของเขา หากพิจารณาอย่างเป็นธรรมแล้วก็ยังพบว่าเขามีพฤติกรรมไม่ดีที่ยากจะแก้ไขได้จริงๆ เราก็ต้องพยายามหลีกเลี่ยง ไม่ไปเกี่ยวข้องกับเขา ส่วนตัวของเราเองนั้น ให้ตั้งใจทำหน้าที่ของเราให้ดี ถ้าต้องอำนวยความสะดวกให้ใคร ก็ทำเต็มที่ ให้มีใจอยากให้ทุกคนสบาย ถ้าเราคิดอย่างนี้ คนที่มีความสุขก่อนคือตัวของเราเอง
ถ้าเราผูกโกรธ ใจก็จะไม่เป็นสุขใจก็จะขุ่นมัว แล้วถ้าผูกโกรธมากๆ จะเกิดอาการที่เรียกว่า หนามแทงตา คือเห็นเขาทีไรจะรู้สึกเจ็บแปลบ เหมือนถูกหนามทิ่งแทงดวงตา จึงมองเขาตรงๆไม่ได้ จะมองแต่ละครั้งต้องแอบชำเลืองมอง บางคนที่โกรธกันมากๆก็รู้สึกเจ็บแปลบหัวใจทุรนทุราย เกิดอาการผิดปกติขึ้นมาทันที ดังนั้นการผูกโกรธอาฆาตพยาบาท จึงมีโทษอย่างยิ่ง
ขยายใจเราให้กว้างดีกว่า เราจะเป็นสุข ใจโปร่งสบายและจะทำให้ศักยภาพของเราถูกนำมาใช้ได้อย่างเต็มที่ วิธีสำรวจตัวเราเองว่าเรามีความเมตตาหรือไม่ ให้พิจารณาว่าตัวเรายังผูกโกรธใครอยู่บ้างไหม หรือยังหมั่นไส้ใคร ยังสมน้ำหน้าใครเวลาที่เขาประสบโชคร้าย ถ้ายังเป็นเช่นนั้นอยู่แสดงว่าเราขาดเมตตาจิต ดำเนินชีวิตผิดหลักธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ต้องรีบปรับใจให้มีเมตตาโดยเร็ว
อีกประการหนึ่งที่สำคัญคือ การที่เราให้ความช่วยเหลือใคร ควรมาจากความตั้งใจจริง ที่อยากเห็นเขาพ้นจากความทุกข์ แม้ว่าการให้ความช่วยเหลือนั้น เราจะต้องลงทุนลงแรง ใช้สติปัญญาหาหนทางช่วย จนเหน็ดเหนื่อยก็ไม่เป็นไร เพราะการที่เขาสามารถผ่านวิกฤติผ่านอุปสรรคไปได้นั้น คือความสุขใจของเรา อย่าไปคิดว่าเขาต้องยกย่อง สรรเสริญ ระลึกถึงบุญคุณ หรือต้องแทนคุณเรา ถ้าคิดอย่างนี้จะผิดหวัง เสียใจ เมื่อเขาไม่เห็นความดีของเราเท่าที่ควร
ดังนั้น จงช่วยเพราะเราอยากช่วย เพราะมีความสุขใจ สบายใจที่ได้ช่วย แม้ไม่มีใครมากล่าวสรรเสริญ ยกย่องความดีเราก็มีความภาคภูมิใจ ชื่นใจกับการที่เราได้ช่วยเหลือทุกๆคน แม้แต่กับคนที่เคยกลั่นแกล้งเรา เคยไม่ชอบหน้ากันยามที่เขาเดือดร้อน เราก็เข้าไปช่วยเหลือ เขาจะเปลี่ยนมาเป็นมิตรกับเรา เมื่อเราไม่ผูกโกรธใคร ไม่หมั่นไส้ใคร ไม่หงุดหงิดใคร ไม่ถือใครเป็นศัตรู ผลที่สะท้อนกลับมาก็คือเขาจะคิดเช่นนั้นกับเรา คนที่ฉลาดในการดำเนินชีวิต จะต้องวางจิตตัวเองอยู่ที่เมตตากรุณา ให้ได้
เมื่อเห็นใครได้ดีจึงควรมีจิตยินดี ไม่ว่าคนๆนั้นจะเป็นเพื่อน เป็นเจ้านายหรือลูกน้อง นอกจากนี้ถ้าเห็นใครมีความสามารถ ก็ควรส่งเสริมให้เจริญก้าวหน้า แม้เขาจะมีข้อเสียบ้าง แต่ถ้าโดยภาพรวมเขามีข้อดีที่เป็นประโยชน์ต่องานต่อส่วนรวม ก็ควรสนับสนุน องค์กรของเราก็จะเติบโตพัฒนายิ่งๆขึ้นไป การที่มัวแต่คิดระแวงว่า เมื่อเขาก้าวหน้าแล้วจะมาข่มเรา หรือมองข้ามหัวเรา ความคิดเหล่านี้ไม่ได้ก่อให้เกิดประโยชน์อันใดเลย
การทำงานด้วยความสบายใจดำเนินชีวิตด้วยความสุขใจ ใจก็จะผ่องแผ้ว มีประสิทธิภาพในการทำงาน ผู้ที่มีพื้นฐานจิตใจเช่นนี้ ย่อมเป็นบุคคลที่มีคุณค่าสำหรับทุกหน่วยงาน จะได้รับการยอมรับชื่นชม ยกย่อง โดยไม่ต้องเรียกร้องเลย
คนเราอยู่ด้วยกัน ทำงานด้วยกัน ใครเป็นคนอย่างไร นิสัยใจคอเป็นอย่างไรก็พอดูกันออก บุคคลที่ดำเนินชีวิตด้วยความมีเมตตา กรุณา รวมทั้งมุทิตาจิต เท่ากับได้สั่งสมการยอมรับนับถือยิ่งๆขึ้นไป เป็นการยอมรับในคุณธรรมความดี ยอมรับในความรู้ความสามารถ ซึ่งที่สุดแล้วจะนำมาซึ่งความสุข ความสำเร็จทั้งในส่วนตนและส่วนรวม
ในการให้ความเมตตา กรุณา ให้ความใกล้ชิดสนิทสนม จึงต้องระวังไม่ให้เสียหลักการ เสียความยุติธรรม เช่นเห็นเขากำลังลำบาก มีปัญหาการเงินอย่างหนัก เกิดสงสารเขา จนแม้เขาทุจริตก็ไม่ลงโทษ เท่ากับส่งเสริมให้เขาทำความผิด ผู้ใหญ่จึงจำเป็นต้องมีอุเบกขาจิตเป็นตัวรั้ง ให้ความเมตตา กรุณา มุทิตา ตั้งอยู่บนพื้นฐานหลักการที่ถูกต้องชอบธรรมด้วย ผู้ที่ปรารถนาความก้าวหน้าในชีวิต ในหน้าที่การงาน ก็ต้องพัฒนาตนเองให้เป็นผู้มีอุเบกขามีความเที่ยงธรรมในใจ จึงจะเป็นผู้ใหญ่ที่สามารถเป็นหลักให้ส่วนรวมยึดถือได้
พรหมวิหารทั้ง 4 ประการคือ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา เป็นธรรมะของผู้ใหญ่ และธรรมะของทุกๆคนที่จะทำให้สามารถดำเนินชีวิตอยู่ในโลกนี้ได้อย่างมีความสุข และความสำเร็จ ดังนั้นหากองค์กรใดได้พัฒนาบุคลากรให้มีพรหมวิหารธรรม องค์กรนั้นย่อมเป็นองค์กรที่มีความสุขและสามารถก้าวสู่ความสำเร็จได้อย่างแน่นอน
----------------------------------------------------------------------------------
หนังสือ " ทันโลกทันธรรม 4 "
พระมหาสมชาย ฐานวุฑฺโฒ
