สาระสำคัญจากการศึกษาจักรวาลวิทยา
พระสูตรสำคัญในวิชาจักรวาลวิทยา
สุริยสูตร
พระสูตรนี้ เนื้อความในพระสูตรแสดงให้เห็นถึงการแตกทำลายของโลกและจักรวาล ซึ่งค่อนข้างตรงประเด็นในการนำเสนอประกอบ เนื้อหาวิชาจักรวาลวิทยา โดยประเด็นหลัก ในพระสูตรนี้ พระพุทธองค์ทรงแสดงถึงความไม่เที่ยงของสังขาร ความเสื่อมสลายของตัวเรา โลกและจักรวาล
เราควรเบื่อหน่าย คลายกำหนัด ซึ่งขอนำเสนอรายละเอียดของเนื้อหาในพระสูตรโดยสรุปดังต่อไปนี้ พระองค์ทรงแสดงพระสูตรนี้แก่พระภิกษุทั้งหลาย ณ อัมพปาลีวัน ใกล้พระนครเวสาลี ทรงปรารภเหตุแห่งการแสดงธรรม ตามโอกาสแล้วตรัสเรียกพระภิกษุทั้งหลายมา ทรงแสดงธรรมให้พระภิกษุ
ทั้งหลายเบื่อหน่ายในสังขาร ที่ไม่ยั่งยืน ไม่น่าชื่นชม
ควรเบื่อหน่ายคลายกำหนัด ควรหลุดพ้น แล้วพระองค์ทรงแสดงให้เห็นการแตกทำลายของจักรวาล ตั้งแต่เกิดพระอาทิตย์ดวงที่ 2 กระทั่งพระอาทิตย์ดวงที่ 7 ปรากฏขึ้น กาลเวลาผ่านไปอีกยาวนาน แม่น้ำเล็กจนถึงมหาสมุทรใหญ่ย่อมแห้งลง แผ่นดินใหญ่และเขาสิเนรุลุกเป็นไฟ ถูกเผาไหม้จนไม่เหลือแม้แต่ขี้เถ้าหรือเขม่าตามลำดับ
พระองค์ทรงแสดงให้เห็นว่า แม้แต่สิ่งที่ยิ่งใหญ่ อย่างแผ่นดินและเขาสิเนรุยังถูกเผาไหม้ทำลาย แม้สังขารร่างกายของเราก็ไม่ยั่งยืนย่อมเสื่อมสลายไปเช่นกัน ควรเบื่อหน่ายคลายกำหนัดสิ่งเหล่านี้แม้บอกไปก็ไม่มีใครเชื่อ นอกจากอริยสาวกผู้รู้เห็นด้วยญาณทัสสนะ
เมื่อตรัสเรื่องการทำลายของโลกและจักรวาลจบลง ทรงยกเรื่องสุเนตตศาสดา ผู้ปราศจากกาม มีสาวกหลายร้อยคน แสดงธรรมแก่สาวกเพื่อไปพรหมโลก เมื่อสาวกละโลกแล้วสาวกใดที่รู้ทั่วถึงธรรมบางพวกไปบังเกิดในพรหมโลก บางพวกเกิดในสวรรค์ชั้นปรนิมมิตวสวัตดี นิมมานรดี ดุสิต ยามา ดาวดึงส์ จาตุมหาราชิกา บางพวกเป็นกษัตริย์ เป็นพราหมณ์ เป็นคฤหบดีมหาศาล ตามกำลังแห่งการศึกษาธรรม
แม้สุเนตตศาสดาเองเมื่อละโลกแล้ว ก็บังเกิดในพรหมโลก กาลเวลาผ่านไปยืดยาวนาน โลกก็เจริญ เสื่อมอยู่อย่างนั้นสุเนตตศาสดา บางครั้งมาเกิดในชั้นมหาพรหม บางครั้งก็เกิดเป็นท้าวสักกะ เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ พระพุทธองค์ทรงชี้ให้เห็นว่า แม้สุเนตตศาสดาจะมีอายุยืนนานดำรงอยู่อย่างนั้น แต่ก็ไม่พ้นจากความเกิดความแก่ ความมีโรค ความตาย ความเศร้าโศกเสียใจ ตราบใดที่ยังไม่ตรัสรู้ ไม่แทงตลอดในธรรม
ก็ต้องเป็นอยู่อย่างนั้นจากพระสูตร ทำให้เราได้ข้อคิดมากมายหลายประการ ซึ่งตรงกับวัตถุประสงค์ของจักรวาลวิทยา โดยเฉพาะประเด็นสำคัญเรื่อง ของความไม่เที่ยงของสังขาร ของสรรพสัตว์สรรพสิ่งทั้งหลาย แม้จะยิ่งใหญ่เพียงใด ก็ต้องแตกทำลายหมด เราควรจะเบื่อหน่าย คลายจากความยึดมั่นถือมั่น หมั่นฝึกฝนอบรมตน ให้พ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด ตามพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไป
จากหนังสือ DOU
วิชา GL 101 จักรวาลวิทยา
กลุ่มวิชาเป้าหมายชีวิต
