พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙ ราชบัณฑิต)

.....“… ต้องการนำสิ่งรอบ ๆ ตัวที่เป็นรูปธรรมซึ่งสัมผัสได้ ไม่ว่า คน สัตว์ ธรรมชาติมาเป็นนิทัศน์คือตัวอย่างเปรียบเทียบ เพื่อให้เห็นคุณสมบัติบางอย่างที่มีอยู่ในสิ่งนั้น ๆ ทั้งนี้คิดว่าสิ่งนั้น ๆ เป็นครูคนได้เป็นอย่างดี และให้แนวคิด สติปัญญา ตลอดถึงเตือนใจได้ทุกอย่าง คำภาษิตในหนังสือนี้ จึงเป็นภาษิตเทียบทั้งหมด…” เป็นเจตนารมณ์ในเบื้องแรกที่พระเดชพระคุณหลวงพ่อ พระธรรมกิตติวงศ์ ท่านได้กล่าวไว้

ชี้ให้เห็นว่า รอบ ๆ ตัวล้วนมีสิ่งที่พิจารณานำมาเป็นครูได้ทั้งสิ้น โดยท่านยกมาเป็นคำกลอนเชิงเปรียบเทียบ เป็นจำนวนถึง ๑๐๘ บทด้วยกัน พร้อมทั้งภาพประกอบ สื่อด้วยภาพการ์ตูน ๔ สีสวยงาม น่ารักให้ความเพลิดเพลิน ในขณะพิจารณาเนื้อหาสาระที่เปรียบเทียบให้เข้ากัน

แต่ละบทจะให้คำสอนที่เป็นประโยชน์ ให้ข้อคิดสติปัญญาในทางตรง อีกทางหนึ่งเป็นการชี้นำโดยอ้อมที่ว่าให้รู้จักจับสาระจากสิ่งรอบตัวให้เห็นแล้วยกมาเป็นประโยชน์ได้ ไม่ปล่อยผ่าน

ในภาษิตนิทัศน์นี้ แต่ละเรื่องยกคำมาอุปมาตีความให้กระจ่าง ชัดเจนยิ่งขึ้น คือลึกซึ้งคมคาย ให้แง่คิด กำลังใจ ในการดำรงชีวิตอยู่ จากสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา ไม่ว่าจะเป็นกับคน สิ่งต่าง ๆ ก็ตาม อย่างเช่น

“ อ่านหนังสือ- อ่านคน”

การอ่านคน อ่านยาก ลำบากหน่อย

ต้องค่อยค่อย อ่านไป จึงได้ผล

เหมือนกันอ่าน หนังสือ ฝึกปรือตน

ค่อยฝึกฝน อ่านไป รู้ได้จริงฯ

“ เชือกไมตรี” ที่ว่า

เอาเชือกผูก มัดคน จนแน่นหนา

ด้วยหวังว่า จักสยบ ไม่หลบหนี

ก็ไม่แน่น เท่าปลูก ผูกไมตรี

มั่นคงดี กว่ารัด เชือกมัดเอยฯ

“ จันทร์งาม”

เมื่อกายใจ สงบเย็น อยู่เป็นสุข

ธรรมะปลุก งามเสงี่ยม เปี่ยมใบหน้า

ดูสดชื่น เอิบอิ่ม เย็นนิ่มตา

งามซึ้งกว่า ดวงจันทร์ ในวันเพ็ญฯ

สิ่งที่จะขาดมิได้คือ ต้องมีชีวิตที่ไม่ทิ้งธรรม และจาก ๑๐๘ บทคำกลอนในเล่มนี้ ล้วนให้สาระที่น่าอ่าน จากคำที่ใช้ง่าย ๆ จดจำได้ง่าย รูปเล่มสะดุดตา พกพาก็สะดวก ใกล้ปีใหม่แล้วนี้ หากนำไปมอบเป็นของฝาก- ของขวัญ ด้วยสื่อธรรมะ – ธรรมทวีปัญญา จะได้ของขวัญอันทรงคุณค่ายิ่งอีกชิ้นหนึ่งสำหรับผู้ให้และผู้รับค่ะ

สำหรับผู้สนใจทั่วไป ในธรรมบรรณาการ “ ภาษิตนิทัศน์” นี้ ติดต่อได้ที่ วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ

สุพัฒนะ.