วันวิสาขบูชา เป็นวันสำคัญสูงสุดของพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีในหมู่ชาวพุทธว่า เป็นวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งมาพ้องตรงกันในวันเดียวอย่างน่าอัศจรรย์ และแม้แต่ประชาคมโลก โดยองค์การสหประชาชาติ ยังได้ประกาศยกย่องให้วันวิสาขบูชา เป็นวันสำคัญสากลของโลก อันสะท้อนถึงความสำคัญของมหาบุรุษเอกของโลก ผู้อุบัติขึ้นมาเพื่อนำประโยชน์ใหญ่มาสู่มวลมนุษยชาติ ด้วยคำสอนอันเป็นความรู้สากล ที่เป็นไปเพื่อการพ้นทุกข์ของชาวโลกได้อย่างแท้จริง
มหาบุรุษผู้ยังประโยชน์ใหญ่ให้แก่โลก
เมื่อเราข้ามพ้นจากวัฏสงสารได้แล้ว ขอให้เราพึงนำสัตว์ทั้งหลายข้ามพ้นจากทะเลแห่ง วัฏสงสารด้วยเถิด นี่คือมโนปณิธานอันยิ่งใหญ่ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ในพระชาติที่ทรงเกิดเป็นมานพหนุ่ม ที่ต้องประสบภัยเรืออับปางกลางทะเล ทำให้ท่านต้อง แบกมารดาไว้บนบ่า และแหวกว่ายอยู่ในทะเลอันกว้างใหญ่ ตลอดทั้งวันทั้งคืน เหน็ดเหนื่อยเจียนตาย จึงเกิดความคิดขึ้นว่า วัฏสงสารนั้นเป็นทุกข์หนักหนา ชีวิตของมนุษย์ก็เปรียบเหมือนกับแหวกว่ายอยู่ในทะเลแห่งความทุกข์ ดังนั้น ท่านจึงตั้งความปรารถนาอันยิ่งใหญ่ว่า เมื่อตนเองข้ามพ้นจากวัฏสงสารได้แล้ว จะขอนำสรรพสัตว์ข้ามพ้นจากทะเลแห่งวัฏสงสารตามไปด้วย
กระทั่งอีก ๒๐ อสงไขย กับแสนมหากัป ต่อมาความปรารถนานี้จึงเต็มเปี่ยมบริบูรณ์ ในคืนวันเพ็ญเดือน ๖ เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะ บรมโพธิสัตว์ ทรงบรรลุพระสัพพัญญุตญาณ ณ ใต้ต้นอัสสัตถพฤกษ์ สามารถกำจัดตัณหา อันเป็นต้นเหตุแห่งทุกข์ทั้งปวงได้โดยสิ้นเชิง ดังที่ทรงเปล่งอุทานหลังการตรัสรู้ธรรมว่า เราเมื่อแสวงหานายช่าง คือ ตัณหา ผู้กระทำเรือน เมื่อไม่ประสบ ได้ท่องเที่ยวไปยังสังสารมิใช่น้อย การเกิดบ่อยๆ เป็นทุกข์ ดูก่อน นายช่างผู้กระทำเรือน เราเห็นท่านแล้ว ท่านจักทำเรือนไม่ได้อีกต่อไป ซี่โครงทั้งปวงของท่าน เราหักแล้ว ยอดเรือนเรากำจัดแล้ว จิตของเราถึงวิสังสาร คือ นิพพานแล้ว เราได้ถึงความสิ้นตัณหาแล้ว
ดังนั้น การบังเกิดขึ้นของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงเป็นการเกิดขึ้นของเอกบุรุษ ผู้นำประโยชน์ใหญ่ คือ วิธีการกำจัดทุกข์มามอบให้แก่มวลมนุษยชาติ เพราะมนุษย์ทุกยุคทุกสมัย ไม่ว่าจะเกิดมามีเชื้อชาติ ศาสนา เผ่าพันธุ์ หรือความเชื่อใดๆ ก็ตาม ล้วนแล้วแต่มีความทุกข์ทั้งสิ้น ทั้งทุกข์ประจำจากการเกิด แก่ ตาย และทุกข์จรจากความโศกเศร้า ความ ไม่สบายกาย ความไม่สบายใจ ความคับแค้นใจ ความพลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รัก ฯลฯ ซึ่งคำสอน เรื่องการจำกัดทุกข์นี้ ไม่เคยปรากฏมีในศาสดา หรือบุคคลสำคัญของโลกท่านใดมาก่อน และแม้ว่าพระพุทธองค์ได้เสด็จดับขันธปรินิพพาน มานาน ถึง ๒,๕๐๐ กว่าปีแล้วก็ตาม แต่อมตธรรมของพระบรมศาสดาก็ยังคงอยู่คู่โลก และยังประโยชน์สุขให้แก่เหล่าชนผู้ประพฤติปฏิบัติตามมาจนถึง ทุกวันนี้ ดังนั้น การเกิดขึ้นของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงเป็นการอุบัติขึ้นของมหาบุรุษเอกของโลกอย่างแท้จริง
สมดังพุทธพจน์ที่ว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลเอกเมื่ออุบัติขึ้น ในโลก ย่อมอุบัติเพื่อเกื้อกูลแก่ชนเป็นอันมาก เพื่ออนุเคราะห์โลกเพื่อความสุขแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลายบุคคลเอก คือ พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
วิสาขบูชา วันสำคัญที่สุดของชาวโลก
วันวิสาขบูชา นอกจากจะเป็นวันสำคัญสูงสุดของพระพุทธศาสนาแล้ว ยังเป็นวันสำคัญสูงสุด ของชาวโลกอีกด้วย เพราะหากไม่มีวันนี้ โลกก็คงไม่มีการบังเกิดขึ้นของกายมหาบุรุษของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งเป็นกายที่สมบูรณ์แบบที่สุด เป็นกายสุดท้ายแห่งสังสารวัฏ ซึ่งได้มาโดยยากยิ่ง ต้องอาศัยการสั่งสมบุญบารมีมาอย่างยาวนาน นับภพ นับชาติไม่ถ้วน ให้สมกับความปรารถนาอันยิ่งใหญ่ คือ การตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ทรงเป็นบรมครูของมนุษย์และเทวดาทั้งหลาย
อีกประการหนึ่ง หากไม่มีวันนี้ ชาวโลกก็จะไม่มีโอกาสได้ฟังพระสัทธรรม อันเป็นไปเพื่อการกำจัดทุกข์ และชี้บอกหนทางแห่งความสุข ตั้งแต่ชาติปัจจุบันไปจนกระทั่งถึงฝั่งคือพระนิพพาน ซึ่งเป็นสภาวะธรรมที่เป็นสุขอย่างยิ่ง และเป็นไปเพื่อความสิ้นภพ สิ้นชาติ ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป ดังตัวอย่างการเสด็จดับขันธปรินิพพานของพระพุทธองค์ ที่ทรงแสดงให้โลกได้ประจักษ์ในวันวิสาขบูชา อีกเช่นเดียวกัน
ดังนั้น การที่องค์การสหประชาชาติ ได้ประกาศยกย่องให้วันวิสาขบูชาเป็นวันสำคัญสากลของโลก จึงเป็นสิ่งที่ถูกต้องและเหมาะสมอย่างยิ่ง เพราะพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเป็นบุคคลผู้เลิศ และผู้ประเสริฐที่สุดในโลก ด้วยพระวิสุทธิคุณ พระปัญญาธิคุณ และพระมหากรุณาธิคุณ ที่ทรงมีให้แก่ทุกชีวิตอย่างเสมอหน้ากัน นอกจากนี้ การประกาศให้วันวิสาขบูชา เป็นวันสำคัญสากลของโลก จะมีส่วนในการสร้างแรงบันดาลใจ ให้ชาวโลกได้เริ่มหันมาสนใจศึกษาว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า คือใคร? และพระพุทธองค์ทรงสอนสิ่งใด? ซึ่งหากได้ศึกษาแล้วจะช่วยให้ชาวโลกได้ตระหนักถึงเป้าหมายในการเกิดมาเป็นมนุษย์ที่แท้จริง และดำเนินชีวิตอยู่ด้วยความไม่ประมาท ด้วยการละเว้นบาป บำเพ็ญบุญ และเจริญภาวนาให้ใจผ่องใส ส่งผลให้ประชาคมโลกสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างผาสุก และเมื่อถึงวันนั้น ชาวโลกทุกคนคงตระหนักว่า วันวิสาขบูชา มิใช่เป็นแค่วันสำคัญสากล วันหนึ่งของโลกเท่านั้น แต่จะเป็นวันที่สำคัญที่สุดของชาวโลกอย่างแท้จริง..
โดย...ธีรนาถ
