นางอัมพปาลี หญิงงามเมืองเวสาลี
ในสมัยต้นพุทธกาลมีเมืองเมืองหนึ่งชื่อว่า เวสาลี เป็นเมืองที่มั่งคั่ง กว้างใหญ่ไพศาล มีประชากรมากมาย อุดมสมบูรณ์ไปด้วยข้าวปลาอาหาร การค้าขายเจริญรุ่งเรือง มีพ่อค้าต่างเมืองเดินทางมาติดต่อค้าขายอย่างคับคั่ง
หนึ่งในความเสื่อมแต่กลับเป็นความภาคภูมิใจของชาวเมือง คือ มีหญิงงามเมืองที่มีความงดงามมาก ชื่อว่า “อัมพปาลี”
นางอัมพปาลีหาเลี้ยงชีพด้วยการค้าประเวณี ความงามของนาง เป็นที่เลื่องลือ หญิงทั้งเมืองงามสู้นางไม่ได้ นางมีผิวพรรณผุดผ่องเฉิดฉาย น่าดู น่าพอใจยิ่งนัก ไม่ว่าชายใดต่างก็ปรารถนาที่จะได้นางมาครอบครอง ด้วยเหตุนี้นางจึงได้รับการแต่งตั้งให้เป็นของกลางแห่งเมือง
ผู้ที่จะเป็นหญิงงามเมืองซึ่งมีหน้าที่ปรนนิบัติบำเรอให้ความสำราญ แก่บรรดากษัตริย์ ราชวงศ์ อำมาตย์ และเหล่าเศรษฐี จะต้องเป็นที่ยอมรับ ของสาธารณชนว่า มีความสวยงาม มีเสน่ห์เย้ายวนใจ และต้องมีคุณสมบัติ เพียบพร้อม เป็นเลิศในด้านการฟ้อนรำและขับร้อง ด้วยคุณสมบัติและความ งามของนางทำให้นางมีค่าตัวสูง ชายใดที่ต้องการจะพานางไปร่วมอภิรมย์ด้วยต้องจ่ายค่าตัวคืนละ ๕๐ กหาปณะ
หญิงงามเมือง หมายถึง โสเภณีหรือหญิงขายบริการในปัจจุบัน ซึ่งในยุคนั้นผู้หญิงที่มีความงดงามที่สุดในเมือง (งามในระดับนางงามจักรวาลในปัจจุบัน) จะได้รับการแต่งตั้งให้เป็นหญิงงามเมือง เป็นของกลางที่ไม่สามารถแต่งงานกับใครได้ เพราะจะเป็นเหตุให้เกิดการทะเลาะแย่งชิงกัน ใครที่อยากร่วมอภิรมย์กับเธอต้องจ่ายค่าบริการตามราคาที่กำหนด ซึ่งผู้ใช้บริการล้วนเป็นชนชั้นสูงตั้งแต่ตระกูลกษัตริย์ อำมาตย์ และ เศรษฐีทั้งหลาย
