ลมหายใจเข้าออกของพระพุทธศาสนา

   

.....น่าสนใจว่า ในขณะที่พระพุทธศาสนาหมดไปจากอินเดียอย่างรวดเร็ว ภายใต้การปกครองของกษัตริย์ มุสลิมนั้น ศาสนาฮินดูกลับสามารถรักษาสถานภาพการ เป็นศาสนาของคนส่วนใหญ่ของอินเดียอยู่ ได้ตลอดระยะเวลา ๖๕๑ ปี ภายใต้การปกครองของมุสลิม ทั้งนี้เพราะศาสนาฮินดูได้ เน้นให้ศาสนิกปฏิบัติตาม คำสอนอย่างเคร่งครัด ศาสนิกจึงมีความผูกพัน กับศาสนาตั้งแต่เกิดจนตาย ทั้งพิธีกรรaมในเวลาเกิด การเรียน การเป็นผู้ใหญ่ การแต่งงาน การมีบุตร การจาริกแสวงบุญ การตาย เทศกาลต่างๆ มีข้อกำหนดให้ศาสนิก ปฏิบัติในวาระโอกาสต่างๆ อย่างละเอียด ศาสนาจึงไม่ได้ฝาก อยู่กับนักบวชเพียงอย่างเดียว แต่เป็นศาสนาที่ประกอบรวม อยู่ในวิถีชีวิตของชาวบ้าน จึงเป็นเหตุให้ถูกทำลายได้ยาก

 

.....จากบทเรียนที่เกิดขึ้นในอินเดียดังกล่าว เราอาจสรุปได้ว่า ความมั่นคงของพระพุทธศาสนา จะต้องประกอบด้วยปัจจัยที่สำคัญคือ ชาวพุทธต้องเป็นชาวพุทธที่แท้จริง มีความรู้ ความเข้าใจในคำสอนของ พระพุทธศาสนาอย่างถูกต้อง โดยต้องศึกษาทั้งปริยัติและปฏิบัติเพื่อให้เกิดปฏิเวธ คือผลของการปฏิบัติ นำหลักธรรมมาใช้ในการดำเนินชีวิตจริง และปัจจัยที่สำคัญยิ่งอีกประการหนึ่งก็คือ ชาวพุทธจะต้องมีความสามัคคีกัน เว้นจากการให้ร้ายกัน พระพุทธศาสนาจึงจะมั่นคงอยู่ได้อย่างแท้จริง

 

.....กล่าวถึง สองกิจกรรมหลักค้ำ พระพุทธศาสนาในประเทศไทย ได้แก่ ๑.ประเพณีการบวชระยะสั้น ของชายไทย และ ๒. การเรียนการสอนวิชาศีลธรรมในโรงเรียน

 

.....การที่พระพุทธศาสนา ยังดำรงมั่นอยู่ได้ระดับหนึ่ง ในประเทศไทยนั้น นอกจากจะเป็นผล มาจากการทุ่มเททำงาน อุทิศตนเพื่อ พระศาสนาของพระเถรานุเถระทั้งหลายในอดีต การอุปถัมภ์สนับสนุนอย่าง ใกล้ชิดจากสถาบันพระมหากษัตริย์ และภูมิปัญญา ความรักความหวงแหน ในพระพุทธศาสนา ของบรรพบุรุษไทยแล้ว ยังมีกิจกรรมสำคัญอีก ๒ ประการที่มีส่วนสำคัญยิ่ง ในการค้ำจุนพระพุทธศาสนา ในประเทศไทยคือ

 

๑. ประเพณีการบวชระยะสั้นของชายไทย ประเพณีการบวชระยะสั้น ซึ่งริเริ่มโดยสถาบันพระมหากษัตริย์นี้ มีส่วนสำคัญยิ่งที่ทำให้ ชาวไทยเรามีความรู้สึกผูกพัน ในพระพุทธศาสนา มีความรู้สึกว่าพระรัตนตรัย เป็นสิ่งที่อยู่ใกล้ตัว เพราะชายไทยส่วนใหญ่ก็เคยบวช เคยเป็นพระภิกษุสงฆ์ เป็นส่วนหนึ่งของ พระรัตนตรัยมาแล้ว ฝ่ายหญิงแม้ไม่ได้บวชโดยตรง แต่ก็มีบิดา สามี พี่ชาย น้องชาย หรือบุตรได้เคยบวช ตนก็ได้อาศัยช่วงเวลานั้นทำบุญฟังเทศน์ ปฏิบัติธรรมอย่างเต็มที่ มีความรู้สึกคุ้นเคย เคารพนับถือพระภิกษุสงฆ์ ไม่รู้สึกว่าพระภิกษุสงฆ์เป็นบุคคล ที่แปลกประหลาด หรือเป็นสิ่งห่างไกล ซึ่งความรู้สึกเช่นนี้ หาได้ยากในประเทศ ที่ไม่มีประเพณี การบวชอย่างไทยเรา แม้เป็นเมืองพุทธ เช่น ญี่ปุ่น เกาหลี ไต้หวัน

 

.....ในปัจจุบัน สภาพสังคมเศรษฐกิจที่เปลี่ยนไป ผู้คนมีภาระงานรัดตัวมากขึ้น ผู้ที่บวชอยู่จำพรรษาครบ ๓ เดือน มีจำนวนน้อยลง บางท่านบวชระยะสั้นเพียง ๗ วัน ๑๐ วันก็มี จึงเป็นภารกิจสำคัญ ของสงฆ์อย่างหนึ่งว่า จะต้อง ทำให้ญาติโยมเห็น ความสำคัญของการบวช บวชให้ได้ระยะเวลาที่นานขึ้น และจัดโครงการอบรมให้สอดคล้องกับสภาพบ้านเมือง เช่น การบรรพชา อุปสมบทหมู่ในช่วงปิดภาคฤดูร้อน สำหรับนักเรียน นักศึกษา เป็นต้น

 

.....อนึ่ง การจัดหลักสูตรให้ การอบรมแก่ผู้มาบวชระยะสั้น ไม่ว่าจะเป็น ระยะเวลา ๗ วัน ๒ สัปดาห์ หรือ ๑ เดือนก็ตาม ก็เป็นสิ่งสำคัญมาก จะต้องให้เขาบวชแล้วได้เรียนรู้หลักธรรม ได้ประโยชน์กลับไป ถ้าบวชแล้วไม่มีผู้อบรมสั่งสอน อาจกลายเป็นการก่อให้ เขาเกิดความเข้าใจผิดคิดว่า พระพุทธศาสนาไม่มีสาระประโยชน์อะไร

 

๒. การเรียนการสอนวิชา ศีลธรรมในโรงเรียน การศึกษาภาคบังคับเป็น สิ่งที่เด็กไทย เกือบทุกคนต้องผ่าน ดังนั้นการสอน วิชาศีลธรรมในโรงเรียน ทำให้เด็กไทยมีความรู้พื้นฐาน ในพระพุทธศาสนาในระดับหนึ่ง ประเทศญี่ปุ่นหลังจากแพ้สงครามโลกครั้งที่ ๒ ถูกกองทหารอเมริกันสั่ง ให้ถอดถอนวิชาศาสนา ออกจากโรงเรียนทั้งหมด ให้การเรียนศาสนา เป็นเรื่องที่แต่ละคนขวนขวาย ศึกษาเอาเองตามความสมัครใจ ผลก็คือปัจจุบันชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่ เป็นชาวพุทธแต่เพียงชื่อเท่านั้น หากถูกถามว่าเจ้าชายสิทธัตถะคือใคร ก็ไม่รู้จัก ศีล ๕ ก็ไม่รู้จัก อริยสัจ ๔ ก็ไม่รู้จัก เป็นชาวพุทธโดยที่ว่า เมื่อตายแล้วนิมนต์พระไปสวดศพเท่านั้น จนมีคำเรียกพระพุทธศาสนาในญี่ปุ่นว่า โซชิขิบุคเคียว แปลว่า พระพุทธศาสนางานศพ

 

.....ดังนั้น การเรียนการสอนวิชา พระพุทธศาสนาในโรงเรียนนี้ จึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่งที่เราชาวพุทธ ต้องหวงแหนช่วยกันดูแลรักษา อย่ายอมให้ผู้ไม่ประสงค์ ดีเพิกถอนออกไปได้เป็นอันขาด ไม่ว่าจะด้วยข้ออ้างใดๆ ก็ตาม ขณะเดียวกัน ต้องช่วยกันพัฒนาหลักสูตร อุปกรณ์การเรียน การสอนให้ทันสมัย ทั้งสื่อต่างๆ เช่น แผ่นใส สไลด์ วิดีโอ หนังสือ จัดกิจกรรมเสริม การเรียนการสอน เช่น การสอบแข่งขันตอบปัญหาธรรมะ กระตุ้นให้เด็กตื่นตัวในการศึกษาธรรมะ ให้วิชาศีลธรรม เป็นวิชาที่สนุกน่าสนใจ มีประโยชน์ นำไปใช้ในชีวิต ประจำวันได้จริงๆ และช่วยกันพัฒนา คุณภาพครูอาจารย์ผู้สอนวิชาศีลธรรม ให้มีความรู้ความสามารถ และมีความประพฤติ ที่ดีเป็นแบบอย่างแก่ศิษย์ได้

(ติดตามต่อในตอนหน้า)