บทความวาไรตี้

 

ธรรมะวันนี้ พลังมวลชน ตอนที่ ๑ มโหสถชาดก  (ล.๖๓, น.๔๑๘, มมร.) 

 

          ๑) พระราชา และอำมาตย์ทั้ง ๔ วางแผนใส่ร้ายและฆ่า ใช้มวลชนป้องกันตนเอง

          มโหสถชาดก ว่าด้วยพระมโหสถบัณฑิตทรงบำเพ็ญปัญญาบารมี (ล.๖๓, น.๔๑๘, มมร.) 
ความตอนหนึ่งว่า

         ฝ่ายอาจารย์ทั้ง ๔ ถือพระแสงขรรค์ ยืนอยู่ภายในประตูวังแต่เช้า. เมื่อไม่เห็นมโหสถมาก็
เสียใจ ไปเฝ้าพระราชา.ครั้นตรัสถามว่า “เป็นอย่างไร. ท่านทั้งหลายฆ่ามโหสถแล้วหรือ?”

        จึงกราบทูลว่า “ไม่เห็นมโหสถมา พระเจ้าข้า.”

       ฝ่ายพระมหาสัตว์ พออรุณขึ้นก็สนานกายด้วยน้ำหอม ประดับกายด้วยเครื่องอลังการทั้งปวง

 บริโภคโภชนะอันเลิศ ชำระสรีรกิจแล้ว. ทำชาวพระนครให้อยู่ในเงื้อมมือแล้ว ตั้งการรักษาใน

ที่นั้นๆ เป็นผู้อันมหาชนห้อมล้อม ขึ้นรถไปสู่ประตูวังด้วยยศใหญ่.

   ฝ่ายพระเจ้าวิเทหราชให้เปิดพระแกล (หน้าต่าง) ประทับยืนทอดพระเนตรอยู่.

   ลำดับนั้น พระโพธิสัตว์ลงจากรถ ถวายบังคมบรมกษัตริย์ แล้วยืนอยู่

    พระราชาทอดพระเนตรเห็นกิริยาของมโหสถทรงดำริว่า ‘ถ้ามโหสถเป็นข้าศึกแก่เรา ที่ไหน
เขาจะพึงไหว้เรา.’

    ลำดับนั้น ก็ตรัสให้เรียกมโหสถมาเฝ้า แล้วเสด็จประทับ ณ พระราชอาสน์

.   ฝ่ายมโหสถถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ส่วนหนึ่ง. บัณฑิตทั้ง ๔ ก็นั่งอยู่ที่นั่น.ลำดับนั้น พระ

ราชาเป็นเหมือนไม่ทรงทราบอะไร. ตรัสถามมโหสถว่า “แน่ะ พ่อมโหสถ เมื่อวานนี้เจ้ากลับบ้าน

แต่ยามแรก เจ้าพึ่งมาเดี๋ยวนี้ เจ้าสละเสียอย่างนี้ เพราะอะไร ?” ตรัสฉะนี้แล้ว ได้ตรัสคาถานี้ว่า

    เจ้าไปบ้านแต่หัวค่ำ มาเอาบัดนี้ ใจของเจ้ารังเกียจเพราะได้ฟังอะไรหรือ. ดูก่อนเจ้าผู้มีปัญ

ญาดุจแผ่นดิน ใครได้พูดอะไรแก่เจ้า เราจะฟังเจ้าบอกเรื่องของเจ้าเจ้าจงบอกเรื่องนั้นแก่เรา.

    ลำดับนั้น พระมหาสัตว์ทูลเตือนพระราชาว่า “ข้าแต่พระมหาราชเจ้า พระองค์ถือเอาคำ

บัณฑิตทั้ง ๔ แล้วมีพระราชาณัติให้ฆ่าข้าพระบาท. ด้วยเหตุนั้น ข้าพระบาทจึงยังไม่

มา.” ทูลฉะนี้ แล้วได้กล่าวคาถานี้ว่า

  มโหสถผู้มีปัญญาจะถูกฆ่า ข้าแต่พระปิ่นประชากรกาลใด พระองค์เสด็จอยู่ในที่ลับได้ตรัส 

ข้อความลับที่รับสั่งแก่อาจารย์ทั้ง ๔ กับพระนางอุทุมพร เมื่อหัวค่ำ.ข้อความลับอย่างนั้น

ของพระองค์ได้เปิดเผยแล้ว ก็ข้อความลับนั้นอันข้าพระบาทได้ฟังแล้วในกาลนั้น

       

     ทรงประชุมชาดกว่า

      เสนกบัณฑิตในครั้งนั้น คือ กัสสปภิกษุ ในบัดนี้.
      กามินทะ คือ อัมพัฏฐภิกษุ ปุกกุสะ คือ โปฏฐปาทภิกษุ
      เทวินทะ คือ โสณทัณฑกภิกษุ
      พระเจ้าวิเทหราช คือ กาฬุทายีภิกษุ
      พระนางอุทุมพรเทวี คือ โคตมีภิกษุณี
      มโหสถบัณฑิต คือ พระตถาคตเจ้า