ปฐมบทการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา
พระพุทธศาสนา คือ คำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งเป็นคำสอนที่สอนให้มนุษย์ทุกคนพึ่งพาตนเองในการสร้างความดี เพื่อบรรลุถึงเป้าหมายที่แท้จริงของชีวิต คือ การบรรลุมรรคผลนิพพานแต่เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า มนุษย์แต่ละคนล้วนมีสถานภาพของชีวิตแตกต่างกันไปเช่่น บางคนพอใจกับการใช้ชีวิตในทางโลก ยังยินดีและมีความสุขที่เกิดขึ้นจากความสำเร็จในหน้าที่การงาน การมีทรัพย์สินเงินทอง การมีครอบครัวที่เป็นสุข ในขณะที่บางคนกลับพอใจเลือกใช้ชีวิตไปในทางตรงกันข้าม เช่นการออกบวช ทุ่มเทชีวิตจิตใจเพื่อการฝึกหัดขัดเกลาตนเองให้พ้นจากกองทุกข์ มีความสุขที่เกิดขึ้นจากความสันโดษ และการประพฤติปฏิบัติธรรม แต่ไม่ว่า ถานภาพของแต่ละคนจะแตกต่างกันอย่างไร เป้าหมายสำคัญที่สุดที่มนุษย์ทุกคนต้องไปถึงให้ได้ ก็ยังคงเป็นการบรรลุมรรคผลนิพพานเหมือนกันอยู่นั่นเองแต่การจะบรรลุมรรคผลนิพพานนั้น ไม่ใช่ว่าจะไปถึงกันได้โดยง่าย แม้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเองก็ยังต้องใช้เวลาสั่งสมบุญบารมี เพื่อบรรลุผลนี้ยาวนานหลายภพหลายชาติเช่่นกัน พวกเราเองก็คงใช้เวลาไม่ต่างไปจากท่านสักเท่าไร ดังนั้นเพื่อให้ชีวิตมีความปลอดภัยและสามารถประคับประคองตนเองให้บรรลุถึงจุดหมาย ทุกคนไม่ว่าจะอยู่ในสถานภาพใด ก็ควรวางเป้าหมายชีวิตของตนเองไว้ 3 ระดับด้วยกัน คือ
1. เป้าหมายในปัจจุบันชาติ หรือที่เรียกว่า "เป้าหมายบนดิน" หมายถึงการประสบความสำเร็จในการดำเนินชีวิตในชาตินี้ คือ มีหน้าที่การงานและฐานะมั่นคงดี มีทรัพย์สินเงินทองไว้จับจ่ายใช้สอยได้สะดวกสบาย ทั้งนี้ก็เพื่อความสุขสบายของชีวิต และเพื่อการมีโอกาสได้สั่งสมบุญกุศล เป็นต้น
2. เป้าหมายในชาติหน้า หรือที่เรียกว่า "เป้าหมายบนฟ้า" หมายความว่าทุกชีวิตต้องหมั่นสั่งสมบุญกุศลให้มากในชาติปัจจุบัน ซึ่งผลบุญนั้นจะส่งผลให้หลังจากที่ละโลกไป ก็จะได้ไปเกิดในสุคติภูมิ เช่่นสวรรค์ชั้นต่างๆ เพื่อเสวยสุขไปตามกำลังบุญของตน
3. เป้าหมายสูงสุด หรือที่เรียกว่า "เป้าหมายเหนือฟ้า" หมายถึงการกำจัดกิเล อาสวะที่หมักหมมอยู่ในใจให้หมดสิ้นไป ได้บรรลุมรรคผลขั้นสูงสุด เป็นพระอรหันต์ผู้ทำพระนิพพานให้แจ้ง ไม่กลับมาเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏอีกเมื่อได้วางเป้าหมายชีวิตแล้ว ต่อจากนี้ แต่ละคนก็ควรคำนึงถึงสถานภาพของตนเองว่าอยู่ ณจุดไหน เช่น ผู้ที่ยังอยู่ในฆราวาสวิสัย ใช้ชีวิตในทางโลก ก็ควรมุ่งมั่นทำเป้าหมายที่ 1 และ 2 ให้ได้อย่างเต็มที่สมบูรณ์ ในขณะเดียวกัน ผู้ที่อยู่ในสถานภาพของนักบวชที่ต้องการความหลุดพ้น ก็ต้องมุ่งมั่นทำเป้าหมายที่ 3 อย่างจริงจังด้วยมีข้อน่าสังเกตประการหนึ่งว่า ผู้ที่จะประสบความสำเร็จในเป้าหมายแต่ละระดับได้นั้น แต่ละคนต้องทำด้วยตัวของตัวเองทั้งสิ้น ไม่มีใครทำแทนให้กันและกันได้ เช่น จะประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานได้ก็ต้องอาศัยความขยันหมั่นเพียรของตน จะสั่ง มบุญได้ ก็ต้องขวนขวายทำให้แก่ตนเองคำถามก็คือ เราควรจะเริ่มต้นปฏิบัติกันอย่างไร จึงจะบรรลุเป้าหมายของชีวิตในแต่ละระดับได้อย่าง มบูรณ์ที่สุด คำตอบในข้อนี้ คงไม่มีอะไรดีไปกว่าการศึกษาวิธีการของผู้ที่ประสบความสำเร็จในชีวิตมาก่อนเรา ซึ่งก็คือองค์ มเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั่นเอง
-------------------------------------------------------------------
SB 303 แม่บทการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา
กลุ่มวิชาพุทธวิธีในการพัฒนานิสัย
