การที่พระภิกษุผู้เป็นธัมมัญญูจะฝึกฝนอบรมตนเองให้บรรลุเป้าหมาย คือ การทำพระนิพพานให้แจ้งได้สิ่งที่สำคัญประการต่อมา คือ การฝึกให้เป็น "อัตถัญญู" ซึ่งหมายถึงต้องมีความเข้าใจในสิ่งที่ได้ศึกษามาจากขั้นตอน "ธัมมัญญู" และทราบวิธีการที่จะนำมาฝึกฝนอบรมตนเองต่อไป เพราะหากเพียงแต่รู้ธรรมจำได้ แต่ไม่เข้าใจความหมายตามนัยต่างๆ ได้ถูกต้องจนลึกซึ้งแตกฉานแล้ว ก็จะยากที่จะเห็นแนวทางหรือวิธีการปฏิบัติ เมื่อไม่เห็นแนวทาง ไม่เห็นวิธีการ ก็จะไม่เกิดแรงจูงใจที่จะนำธรรมะเหล่านั้นมาใช้ฝึกหัดขัดเกลาอุปนิสัยตนเอง อันจะเป็นทางมาแห่งคุณธรรมภายใน ที่จะก้าวหน้าพัฒนาไปสู่ระดับที่สูงยิ่งๆ ขึ้นไปได้
ดังนั้น เมื่อพระภิกษุเป็นธัมมัญญูบุคคลได้แล้ว จึงต้องฝึกในขั้นตอนที่ 2 คือ "อัตถัญญู" ต่อไปตามวิธีการที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ ดังนี้
"ก็ภิกษุเป็นอัตถัญญูอย่างไร ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมรู้จักเนื้อความแห่งภาษิตนั้นๆ ว่า นี้เป็นเนื้อความแห่งภาษิตนี้ๆหากภิกษุไม่พึงรู้เนื้อความแห่งภาษิตนั้นๆ ว่า นี้เป็นเนื้อความแห่งภาษิตนี้ๆเราก็ไม่พึงเรียกว่าเป็นอัตถัญูแต่เพราะภิกษุรู้เนื้อความแห่งภาษิตนั้นๆ ว่า นี้เป็นเนื้อความแห่งภาษิตนี้ๆฉะนั้น เราจึงเรียกว่าเป็นอัตถัญญู ภิกษุเป็นธัมมัญู อัตถัญญูด้วยประการฉะนี้"
-------------------------------------------------------------------
SB 303 แม่บทการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา
กลุ่มวิชาพุทธวิธีในการพัฒนานิสัย
