พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงมีวิธีฝึกหมู่คณะให้มีนิสัยทุ่มชีวิตทำความดีได้อย่างไร
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงทราบดีว่า ปัญหาทั้งหลายในโลกนี้เกิดจากการใช้ปัจจัย 4 ที่ผิดวัตถุประสงค์และเกินความจำเป็น
เพราะเมื่ออยากได้อยากมีอยากเป็นในสิ่งใดแล้ว ก็จะพยายามตะเกียกตะกายดิ้นรนไขว่คว้าสิ่งนั้นมาเป็นของตนให้ได้ โดยไม่พิจารณาให้ถ้วนถี่ว่า ตนเองควรใช้เพื่ออะไรมีความเหมาะสมหรือไม่ คุณภาพควรเป็นอย่างไร ค่าใช้จ่ายเท่าไร จึงควบคุมใจให้รู้จักความพอดีไม่ได้ กลายเป็นความอยากได้ไม่สิ้นสุด
ชีวิตของมนุษย์จึงตกอยู่ในสภาพแข่งกันกิน แข่งกันใช้ แข่งกันสะสม แข่งกันมีหน้ามีตา ไม่จบไม่สิ้น ทำให้ใจกลายเป็นเหวลึกที่ถมเท่าไรก็ไม่เต็ม
เพราะเหตุนี้ มนุษย์ในโลกนี้จึงต้องทะเลาะเบาะแว้งเพราะการแย่งชิงปัจจัย 4 ส่วนเกินกันไม่จบไม่สิ้น กลางคืนเป็นควัน กลางวันเป็นไฟ แล้วก็กลายเป็นชนวนให้เกิดสงครามโลกครั้งแล้วครั้งเล่า
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ทรงสอนให้หมู่คณะใช้ชีวิตเป็นขี้ข้ากิเลส เช่นนั้น พระองค์ทรงฝึกให้ใช้ปัจจัย 4 เป็นอุปกรณ์สำคัญในการกำจัดกิเลสอย่างทุ่มชีวิตเป็นเดิมพัน ซึ่งพระองค์เรียกสั้น ๆ ว่า "นิสัย 4"
1. นิสัย 4 คืออะไร
คำตอบที่ลุ่มลึกไปตามลำดับ ก็คือ
(1) นิสัย 4 คือ วิธีฝึกพุทธบุตรให้มีนิสัยขจัดกิเลสอย่างทุ่มชีวิตเป็นเดิมพัน
(2) นิสัย 4 คือ วิธีฝึกขุนพลนักเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เป็นผู้มีศีลธรรมอุดมสมบูรณ์เหมือนต้นไม้ใหญ่ แต่ดำเนินชีวิตเรียบง่ายเหมือนต้นหญ้าที่กินน้ำน้อย
(3) นิสัย 4 คือ วิธีหล่อหลอมพุทธบุตรทั้งสังฆมณฑลให้เป็นหนึ่งเดียวกันเหมือนดวงตะวันที่มีดวงเดียว
2. นิสัย 4 มีอะไรบ้าง
(1) เที่ยวบิณฑบาต คือ การเดินขออาหารเพื่อเลี้ยงชีวิต
(2) นุ่งห่มผ้าบังสุกุล คือ การนุ่งห่มผ้าห่อศพหรือผ้าที่เจ้าของไม่เอาแล้ว ทิ้งไว้ตามกองขยะ
(3) อยู่โคนไม้ คือ การพักอาศัยใต้โคนไม้ ใช้เป็นที่กินที่นั่งที่นอนที่ทำภาวนา
(4) ฉันยาดองด้วยน้ำมูตรเน่า คือ หากเจ็บไข้ได้ป่วย ให้ดื่มยาวิเศษประจำตัว นั่นคือน้ำมูตรหรือปัสสาวะของตนเอง
3. จุดมุ่งหมายของการฝึกนิสัย 4 มีอย่างน้อย 2 ประการ
(1) ด้านการฝึกตน คือ ต้องการฝึกผู้บวชใหม่ไม่ให้เป็นคนมีทิฏฐิมานะ เพราะเป็นอุปสรรคในการฝึกตนให้เป็นบรรพชิตที่ดี และเข้าถึงธรรมได้ยาก เช่น ความถือดีในชาติตระกูลสูง การศึกษาสูง เกียรติยศสูง เป็นต้น
(2) ด้านการเผยแผ่ คือ ต้องการฝึกให้บรรพชิตเป็นผู้อุดมสมบูรณ์ด้วยพระธรรมวินัยเหมือนต้นไม้ใหญ่ แต่มีความทรหดอดทนเหมือนกับต้นกระบองเพชรกลางทะเลทราย เพราะเมื่อถึงคราวเศรษฐกิจตกต่ำอย่างหนัก จะได้ไม่กระทบกระเทือนต่อการปฏิบัติธรรม และการทำงานเผยแผ่พระพุทธศาสนา
นี่คือพระอัจฉริยภาพในการฝึกหมู่คณะให้มีความเป็นหนึ่งเดียวกันเหมือนดวงตะวันที่ี่มีดวงเดียว คือ 1) มีศีลเสมอกัน และ 2) มีทิฏฐิเสมอกัน คือ ความมุ่งมั่นในการรบกับกิเลสเสมอกัน โดยมีปัจจัย 4 เป็นอุปกรณ์ในการฝึกนิสัย 4 เพื่อถางทางไปพระนิพพานนั่นเอง
*----------------------------------------------------------------------------------------------------------*
หนังสือ PD 002 สูตรสำเร็จการสร้างบารมีเป็นทีม
หนังสือเรียน หลักสูตร Pre-Degree
