วัฒนธรรมชาวพุทธ มารยาท การดูแลสุขภาพ พิธีกรรมในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา

วัฒนธรรมชาวพุทธการกราบ (อภิวาท)

การกราบ (อภิวาท) 

 

        เป็นการแสดงความเคารพอ่อนน้อมถ่อมตนสูงสุดกว่า กิริยาอาการแสดงความเคารพทั้งหลายทั้งในทางโลก และทางธรรม

 

 
การกราบพระรัตนตรัย 
 
        นิยมกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ ซึ่งประกอบด้วยองค์ ๕ คือ หัวเข่า ๒ ฝ่ามือ ๒ หน้าผาก ๑ ให้จรดลงแนบกับพื้น และกราบ ๓ ครั้ง
 
๑. การเตรียมกราบ โดยอุบาสกนั่งท่าเทพบุตรและอุบาสิกานั่งท่าเทพธิดา วางมือทั้งสองไว้บนหน้าตัก
 
๒. กราบ ซึ่งมีจังหวะปฏิบัติ ๓ จังหวะ คือ
 
         จังหวะที่ ๑ “อัญชลี” คือ ยกมือขึ้นประนมระหว่างอก
 
         จังหวะที่ ๒ “วันทา” คือ ยกมือขึ้นประนม โดยให้นิ้วหัวแม่มือทั้งสองอยู่ระหว่างคิ้วปลายนิ้วชี้จรดหน้าผาก
 
         จังหวะที่ ๓ “อภิวาท” คือ หมอบกราบลงให้หน้าผากจรดพื้น ในระหว่างฝ่ามือทั้งสองวางฝ่ามือแบราบลงแนบกับพื้นห่างกันหนึ่งฝ่ามือ สำหรับอุบาสกนิยมให้ข้อศอกทั้งสองต่อกับเข่าทั้งสอง ส่วนอุบาสิกานิยมให้ข้อศอกทั้งสองขนาบเข่า
 
๓. เงยหน้าขึ้น อยู่ในท่านั่งคุกเข่า แล้วปฏิบัติตามจังหวะเดิม ๑-๒-๓ จนครบ ๓ ครั้ง
 
๔. ยกขึ้นจบ เมื่อเงยหน้าขึ้นครั้งที่ ๓ จึงเสร็จพิธี 
 
         สำหรับการกราบพระภิกษุสงฆ์ต้องคุกเข่าทั้ง ๒ ข้างลง แล้วเดินเข่าเข้าไปได้ระยะใกล้พอสมควรจึงนั่งคุกเข่าลงกราบ แล้วเดินเข่าถอยหลังออกมาเล็กน้อย จากนั้นยืนขึ้นเดินถอยเฉียงออกไป  
 
 
การกราบบุคคล 
 
การกราบบุคคลจะกระทำเฉพาะผู้มี
 
        อาวุโสมาก เช่น บิดา มารดา ครูบาอาจารย์ที่มี
 
        อายุสูง โดยกราบไม่แบบมือนิยมกราบเพียงครั้งเดียวมีวิธีปฏิบัติดังนี้
 
 
๑.  นั่งพับเพียบแบบเก็บเท้าตะแคงตัวด้านข้าง ไปทางบุคคลที่จะกราบนั้น
 
๒. หมอบลงกับพื้น พร้อมกับวางแขนขวาลงกราบกับพื้นตลอด ครึ่งแขนจากข้อศอกถึงมือตั้งสันมือขึ้นวางแขนซ้ายลงคู่กับแขนขวา มือทั้งสองแนบชิดแบบประนมมือให้ศอกขวาอยู่ข้างลำตัวศอกซ้ายต่อเข่าขวา
 
 ๓. ก้มศรีษะลงให้หน้าผากจรดสันมือ ปลายนิ้วชี้อยู่ระหว่างคิ้ว อย่ายกหัวแม่มือขึ้นมารับหน้าผากเป็นอันขาด และให้กราบเพียง ๑ ครั้ง เรียกการกราบแบบนี้ว่า กราบลงศอกแล้วเงยหน้าขึ้นอยู่ในท่านั่งพับเพียบ หรืออยู่ในท่าหมอบแล้วแต่กรณี
 
๔. เมื่อลุกขึ้นจากการหมอบ ใช้วางแขนทั้งสองข้างราบกับพื้น ยกส่วนสะโพกขึ้นก่อนแล้วยกตัวขึ้นตามคลานเข่าถอยหลังออกมาเล็กน้อย จึงลุกขึ้นยืนเฉียงออกมา อย่าหันหลังให้แล้วเดินออกมาจะเป็นกิริยาที่ขาดความเคารพ 
 
 
  น่าเสียดาย...ถ้าไม่รู้  
 


         การกราบพ่อแม่ ก่อนรับผ้าไตรเข้าขอบรรพชาอุปสมบทนั้น นิยมกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์และกราบ ๓ ครั้ง เพราะถือว่าพ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของลูก


         การกราบพระรัตนตรัย ๓ ครั้ง มีจุดมุ่งหมายว่า ครั้งที่ ๑ เป็นการระลึกถึงคุณของพระพุทธ ครั้งที่ ๒ ระลึกถึงคุณของพระธรรม ครั้งที่ ๓ เป็นการระลึกถึงคุณของพระสงฆ์


         วัตถุประสงค์ของการกราบ ๓ ลักษณะ คือ ยิ่งกราบยิ่งเมื่อย เป็นการกราบตาม ๆ กันไม่รู้วัตถุประสงค์ชัดเจน, ยิ่งกราบยิ่งงมงาย เช่น กราบขอหวย, ยิ่งกราบยิ่งมีปัญญา คือ กราบเพื่อระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย 

 

 

 

บทความนี้ ถูกใจคุณหรือไม่ + -

วัฒนธรรมชาวพุทธทั้งหมด

สิ่งดีๆมีไว้แบ่งปัน อะไรดีๆมีอีกเยอะ กด Like facebook กัลยาณมิตร

 ยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคล